بررسی مقایسه‌ای رتبه‌بندی شرکت‌های برتر بر اساس نسبت‌های سودآوری و شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران

نتایج پژوهش‌های متعددی موید کارایی ضعیف بورس اوراق بهادار تهران است. در چنین بازاری، سرمایه‌گذاران و استفاده‌کنندگان از اطلاعات بر آنند که شرکت‌های برتر را از شرکت‌ها غیربرترتمیز دهند تا سرمایه‌گذاری مناسب‌تری به‌عمل آورند. یکی از سوالات اساسی این است که شرکت‌های برتر کدامند و چگونه می‌توان آن‌ها را تعیین نمود؟ در این تحقیق بررسی مقایسه‌ای میان دو روش معمول رتبه‌بندی شرکت‌ها بر اساس شاخص‌های برتری بورس اوراق بهادار تهران و نسبت‌های سود آوری حسابداری (شامل نسبت سود ناخالص، نسبت سود عملیاتی، نسبت سود خالص، نسبت بازده جمع دارایی‌ها و نسبت بازده حقوق صاحبان سهام که به نظر در شاخص‌های بورس نادیده گرفته شده‌اند) به‌عمل آمده است. این تحقیق بر اساس داده‌های پنجاه شرکت برتر طی سه سال 1381، 1382و 1383 به اجرا در آمده و هم‌بستگی میان نتایج این دو نوع رتبه‌بندی را مورد بررسی مقایسه‌ای قرار می‌دهد. نتایج آزمون تجربی نشان‌گر آن است که هم‌بستگی ضعیفی میان این دو گروه رتبه‌بندی به‌عمل آمده وجود دارد. این بدان معنی است که شرکت‌های برتر منتخب بورس لزوما دارای رتبه‌های بالاتر ازحیث نسبت‌های سودآوری نمی‌باشند. بنابراین آن‌چه را که نسبت‌های حسابداری برتر تلقی می‌کنند از حیث بورس برتر محسوب نمی‌شوند. به‌عبارتی دیگر، نسبت‌های سودآوری شرکت‌های بورس برای پیش بینی و تعیین شرکت‌های برتر از نظر بورس مناسب نمی‌باشند.